Τρίτη, 02 Ιουλίου 2019 14:53

Βαλερί Λομπανόφσκι – Η αποκατάσταση ενός θρύλου

Χωρίς να μπορούμε να πιούμε καφέ, παιδιά του Δημοτικού ακόμα, προσπαθούσαμε να κρατήσουμε τα μάτια ανοιχτά για το επόμενο μεταμεσονύχτιο παιχνίδι του Μουντιάλ του 1986. Πιο υποψιασμένοι σε σχέση με την πρώτη εμπειρία στα γήπεδα της Ισπανίας το 82, χωρίς όμως να έχουμε χάσει τον αυθορμητισμό μας. Το Μεξικό φάνταζε ώς η καλύτερη αφορμή τελικής μύησης στο αγαπημένο μας άθλημα.

Όλα τα φυσιολογικά παιδιά υποστήριζαν Ιταλία, Αργεντινή, Βραζιλία, Αγγλία. Εγώ, αντίθετα, περίμενα το πρώτο παιχνίδι της Σοβιετικής Ένωσης με την Ουγγαρία στο στάδιο Sergio Leon Chavez με ανυπομονησία. Εκείνη η άτιμη ομάδα της Δυναμό Κιέβου, ακριβώς 1 μήνα πριν, με είχε «πριζώσει» επικίνδυνα. Το ματς ξεκίνησε, τα MiG γάζωσαν, ο έρωτας με την ομάδα – χορογραφία του σιδηρούν παραπετάσματος γιγαντώθηκε. Πίσω απ’ όλα αυτά, ο άνθρωπος που κάθεται ως άγαλμα, πλέον, σε ένα παγκάκι έξω από το στάδιο της Δυναμό Κιέβου. Ο προπονητής στον οποίο θα αφιερώσω σήμερα 2 σελίδες νοσταλγίας και υπόκλισης, ο θρύλος Βαλερί Λομπανόφσκι.

Τι με έπιασε καλοκαιριάτικα όμως να γράψω για τον Λομπανόφσκι; Ο πρώτος λόγος είναι η αποστροφή που μου προκάλεσε πρόσφατη εέρευνα του France Football για τους σημαντικότερους προπονητές όλων των εποχών η οποία κατέτασσε τον Βαλερί ως έκτο. Μα έκτο τον Βαλερί ρε παιδιά !!!! Επίπλέον, ήταν μία καλή ευκαιρία να «κουμπώσω» τα επιχειρήματα της προτελευταίας παραγράφου στο πρόσφατο άρθρο μου «3 φράσεις – 3 νοοτροπίες» όπου είχα μελετήσει τη σχέση αποτελέσματος και συνολικής δουλειάς. Δεν θα γράψουμε καμιά βιογραφία ή αφιέρωμα, αυτά μπορούν να τα βρουν οι αναγνώστες στο διαδίκτυο. Θα προσεγγίσουμε, απλά, την αιτία της ιδιαιτερότητας αυτής της μεγάλης μορφής.

Να τα πάρουμε από την αρχή. Στην ιστορία της τέχνης, της επιστήμης, του αθλητισμού σημαντικοί ήταν εκείνοι που άνοιξαν μια εποχή καταθέτοντας ένα νέο ύφος, μία νέα πρόταση. Άλλο μεγάλος και άλλο σημαντικός. Ο Helenio Herrera ήταν σημαντικός έστω και αν καθιέρωσε το κατενάτσιο, o Bob Paisley ήταν σημαντικός γιατί «πείραξε» το άβατο του Αγγλικού 4-4-2 παρουσιάζοντας την κορυφαία Λίβερπουλ, ο Arrigo Sacchi ήταν σημαντικός για την τέλεια συνάρτηση επίθεσης – άμυνας της Μίλαν, ο Rinus Michels ήταν σημαντικός για το total football που αναπαράγουν σήμερα όλοι σε διάφορες εκδοχές.

Στη δύση του μεγάλου Άγιαξ το 1974, η Δυναμό Κιέβου εμπιστεύεται έναν πρώην ποδοσφαιριστή της, απόφοιτο του Ινστιτούτου Θερμοδυναμικής του Κιέβου με άριστη γνώση σε αυτοματισμούς και μαθηματικά. Ο ανήσυχος Βαλερί Λομπανόφσκι, απορρίπτει το ενστικτώδες ποδόσφαιρο του ατομικού ταλέντου και εισάγει την επιστημονικότητα και την υποταγή στη λειτουργία του συνόλου. Όπως έλεγε, η δυναμική του συνόλου είναι μεγαλύτερη από το άθροισμα του ταλέντου κάθε επι μέρους παίκτη. Εφαρμόζοντας μαθηματικά μοντέλα μελέτησε τις αποστάσεις των γραμμών, αναίρεσε τις ίδιες τις γραμμές, κάλυψε τον κενό χώρο. Είχε ένα drone στα μάτια όπου η κινητικότητα των παικτών ήταν μια χορογραφία, μία κίνηση μορίων σε ένα μικρόκοσμο.

Η στατιστική στο ποδόσφαιρο φάνταζε τότε αδύνατη. Η επιστήμη στη φυσική κατάσταση επίσης. Όλα αυτά όμως ήταν προϋποθέσεις για να μετουσιωθούν οι ιδέες σε πράξη μέσα στο γήπεδο και να μη μείνουν στη θεωρία. Μαζί με τον Ζελέντσοφ, δεξί χέρι του Βαλερί, εκτός από τα παραπάνω, κρατούσαν σε εγκεφαλική εγρήγορση τους παίκτες βάζοντάς τους να παίζουν σκάκι ή παιχνίδια οξύνειας. Φανταστείτε ένα ταλαντούχο παίκτη με ντρίπλα, πάσα, τεχνική που όμως δεν αντιλαμβάνεται το χώρο, το timing της πάσας, το ρόλο του.  Δεν ήταν λίγες οι φορές που είχε έρθει χορογράφος των μπαλέτων Bolshoi για να συντονίσει τις κινήσεις των παικτών πάνω στο χορτάρι. Μήπως σας θυμίζουν τίποτα όλα αυτά τη σημερινή εποχή του Κλοπ ;

Θα επισημάνει κάποιος, εύλογα, τον κίνδυνο υποβιβασμού της ατομικής φαντασίας και ταλέντου μπροστα στην οπτική Λομπανόφσκι για το ποδόσφαιρο. Η αλήθεια είναι ότι το δεύτερο δεν αναιρεί απαραίτητα το πρώτο. Όταν ένα σύστημα λειτουργεί σωστά, ο παίκτης έχει περισσότερο χρόνο, χώρο και ευκαιρίες να αναδείξει το ταλέντο του εδικά τη σημερινή εποχή που η ταχύτητα και το pressing αφαιρούν χρόνο και χώρο. Δείτε πως ο Μέσι εκφράζει το ταλέντο του στο σύστημα Μπαρτσελόνα και πως αντίθετα εγκλωβίζεται στο σύστημα Αργεντινή όπου δε λειτουργούν αυτοματισμοί. Δείτε βίντεο από τις υπερομάδες του Λομπανόφσκι, τη Δυναμό Κιέβου του 75, του 86, του 99, τη Σοβιετική Ένωση του 86 και 88. Ο Μπλαχίν μεγαλούργησε, ο Μπελάνοφ, ο Ρατς, ο Προτάσοφ, ο Ρεμπρόφ, ο Σεβτσένκο επίσης. Κανένα σύστημα δεν τους φυλάκισε.

Εξάλλου, γιατί πρέπει το ποδόσφαιρο να είναι απαραίτητα ένα σύνολο μεμονωμένων ατομικών ενεργειών (όπως η Βραζιλία του 82) και όχι μία όμορφη, συνολική χορογραφία ; Στα μεγάλα του έργα, ο Δημήτρης Παπαϊωάννου έχει σκηνές όπου η οπτική τέρψη προέρχεται από τη μακροσκοπική κίνηση όλων των χορευτών και όχι κάποιου μεμονωμένα. Το 3ο γκόλ του Βελγίου με την Ιαπωνία στο πρόσφατο Μουντιάλ ήταν μία ομαδική απόλαυση, το γκολ του Μπλαχίν στον τελικό του 86 στη Λυών, ένα ποίημα. Μία ποδοσφαιρική παραλλαγή του συστήματος figure 8 στο μπάσκετ όπου οι παίκτες στέκονται γύρω από το τρίποντο και εναλλάσουν ταχύτατα τη μπάλα. 

Τι ιστορική αδικία να μην έχει δικαιωθεί η Σοβιετική Ένωση αυτού του πρωτοπόρου με κάποιο κύπελλο το 86 και το 88. Το 86, ο εγκληματίας πολέμου διαιτητής Φρέντρικσεν (δίνω καλή αμοιβή σε όποιον μου στείλει πληροφορίες γι αυτόν) έσφαξε τα MiG ακολουθώντας άνωθεν εντολές (ψυχρός πόλεμος γαρ) ενώ το 88 το χαμένο πέναλτι του Μπελάνοφ, άλλαξε τις ισορροπίες απέναντι στην Ολλανδία του άλλου θρύλου Μίχελς. Κακό να κάνεις υποθέσεις στο ποδόσφαιρο, αλλά αν εκείνη την αποφράδα βραδιά στη Λεόν είχε αποδοθεί δικαιοσύνη, δε νομίζω να μπορούσε να σταματήσει τον κόκκινο στρατό ούτε η Ισπανία, ούτε η Αργεντινή του Μαραντόνα, ούτε η Γερμανία του Ρουμενίγκε. Μια αυτοδημιούργητη ομάδα, με παίκτες χωρίς Ευρωπαϊκά ερεθίσματα, χωρίς μεγάλα συμβόλαια. Made in USSR totally.

Κλείνω το κείμενο επισημαίνοντας ότι για να δημιουργηθεί και να εκτελεστεί ένα αθλητικό πείραμα όπως αυτό του Λομπανόφσκι, βασική προϋπόθεση είναι η στήριξη της εκάστοτε διοίκησης. Πολλοί προπονητές στην ιστορία του ποδοσφαίρου ήταν καινοτόμοι, ιδιοφυείς, πρωτοποριακοί όμως η πίεση του αποτελέσματος και η μη κατανόηση της δουλειάς τους από τις διοικήσεις των συλλόγων τους, άφησαν το project στη μέση. Πρέπει να αφήνεις το μποστάνι να ανθίσει αν είναι να βγάλει κάτι καλό, όσο χρόνο και αν πάρει.

Ο Λομπανόφσκι, αν γεννιόταν στην Ελλάδα, θα γινόταν υδραυλικός εγκαταστάσεων ή θα έκανε ιδιαίτερα μαθήματα μαθηματικών. Το βλαχοεπίπεδο των Ελλήνων παραγόντων δεν θα τον άφηνε να δημιουργήσει. Θα του ζητούσαν εξηγήσεις για κανένα βαθμουλάκι που χάθηκε στη Ξάνθη ή στη Λιβαδειά.  Ευτυχώς, το σύμπαν συνωμότησε ώστε να δημιουργήσει στο σωστό τόπο και χρόνο, να επιβάλλει τη δουλειά του, να επιβάλλει τον σεβασμό και την υπομονή. Ο Λομπανόφσκι δεν έφτιαχνε απλά καλές ομάδες αλλά έκανε έρευνα και πειραματισμό πάνω στην προπόνηση, όπως ένας ερευνητικός επιστήμονας. Εμείς, οι λίγοι λάτρεις της τότε αθλητικής Σοβιετικής Ένωσης (και της νυν μητέρας Ρωσίας), αυτού του μυστηρίου που ανά λίγα χρόνια ξεπεταγόταν στις οθόνες μας μέσα από τις στέππες, στεκόμαστε όρθιοι με κατάνυξη. Ακόμα και η ποίηση, ακόμα και η φιλοσοφία μπορούν να έχουν μαθηματική υπόσταση. Πόσο μάλλον ένα ποδοσφαιρικό θαύμα.

Γιώργος Νομικός

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Κατηγορία Μαγνητική

Copy of Peach Minimal Perfect Skin Skincare Flyer

RODOS TOYRNOYA

BETARADES 300X250

Σχολιάστε το άρθρο

© 2004 - 2024 All Rights Reserved. | Φιλοξενία & Κατασκευή HostPlus LTD

hostplus 35

0
Shares