Την ίδια στιγμή, στα γραφεία των απανταχού αθλητικών συλλόγων, οι υπεύθυνοι στίβουν το κεφάλι τους για το τι φιλανθρωπικό έργο θα κάνουν και φέτος. Πως θα δείξουν, ακόμα μια χρονιά, πόσο κοντά είναι στα ΑΜΕΑ, στα παιδιά με καρκίνο, στους γέροντες, στους πρόσφυγες.
Η φιλανθρωπία, σε έναν κόσμο που κυριαρχεί πλέον η επικοινωνία και το φαίνεσθαι, αποτελεί ένα βασικό κομμάτι του παζλ που συνθέτει το image ενός φυσικού προσώπου ή ενός οργανισμού. Μαζί με το χρήμα, την εμφάνιση και την αναγνωρισιμότητα, συμπληρώνει τα κομμάτια του άψυχου σώματος-δημιούργημα της εποχής Φρανκενστάιν, αναμένοντας κάποιος να του δώσει περιεχόμενο και ζωή. Δεν είναι τυχαίο ότι πετυχημένοι image makers επενδύουν άφθονη ενέργεια στο να προσδώσουν στο πρόσωπο ή οργανισμό που υπηρετούν, το φωτοστέφανο του φιλάνθρωπου, του συμπονετικού, του ανθρωπιστή. Συγκινεί, αγγίζει άρα πουλάει.
Σε αυτό το σκηνικό, δεν θα μπορούσαν να ξεφύγουν και οι αθλητικοί σύλλογοι που συνηθίζουν, τέτοιες γιορτινές μέρες, να ενισχύουν το προφίλ τους. Γιατί να ξεφύγουν άλλωστε; Η αποδοχή αυτής της πρωτοβουλιάς είναι εγγυημένη, το κέρδος σιγουράκι. Εντάσσουν αυτή τη φιλανθρωπική εξόρμηση στην ατζέντα των επικοινωνιακών ενεργειών που επιβάλει το PR του συλλόγου, ισότιμα με άλλες. Σαν να επισκέπτονται για φωτογράφιση ένα χορηγό ή τη μπουτίκ υπογράφοντας αυτόγραφα.
Δεν μπορώ να αρνηθώ ότι κάποιες περιπτώσεις είναι καλοπροαίρετες. Πράγματι, η διάθεση για προβολή υστερεί σε σχέση με τη διάθεση προσφοράς, ανακούφισης και δημιουργικής εκτόνωσης εν μέσω αθλητικών υποχρεώσεων. Αυτό όμως δεν αναιρεί τη λανθασμένη αφετηρία αυτής της διαδικασίας που λέγεται αλτρουισμός. Δεν μπορεί να κρύψει ότι σε αυτή τη χώρα έχουμε πρόβλημα κατανόησης εννοιών, ότι δυσκολευόμαστε να διακρίνουμε το σημαίνον από το σημαινόμενον. Πιθηκίζουμε μία διαδικασία γιατί έτσι πρέπει, γιατί έτσι κάνουν και οι άλλοι, γιατί το κάνουν στην Αμερική, γιατί …. έλα ντε, γιατί ;
Οι καλές προθέσεις δεν αναιρούν επίσης τον παγκόσμιο νόμο της επικοινωνίας : Aν χρησιμοποιήσεις επώνυμα πρόσωπα, συλλόγους ή εταιρείες για να ευαισθητοποιήσεις κάποιον, 9 στις 10 περιπτώσεις ο συνειρμός του δέκτη προσανατολίζεται προς το επώνυμο πρόσωπο και όχι στο γεγονός. Μένει με την επίγευση του πόσο καλά τα είπε, του πόσο ευαίσθητος ήταν. Όχι με την αγωνία της προσφοράς αίματος ή μυελού των οστών.
Μα τι είναι φιλανθρωπία; Είναι αντικείμενο; Έχει μαθηματικό ορισμό, νομική υπόσταση; Όχι. Είναι μία έννοια δυναμική. Μία λέξη - ζωντανός οργανισμός που τον αισθάνεσαι, τον αγγίζεις, τον εκφράζεις, τον ζεις, τον περιγράφεις αλλά δεν τον ορίζεις. Η φιλανθρωπία προϋποθέτει τρεις συνθήκες : Διακριτικότητα, ταπείνωση, ενσυναίσθηση. Έναν συνάνθρωπο τον προσεγγίζεις ισότιμα, ταπεινώνεσαι, κατανοείς το πρόβλημά του, το υφίστασαι νοητά ο ίδιος. Σκέφτεσαι τις λίγες μέρες ακόμα ζωής που έχεις όταν η λευχαιμία καλπάζει, σκέφτεσαι ότι θα είσαι σε καροτσάκι μέχρι να πεθάνεις, ότι δεν έχεις παιδιά να κάνεις γιορτές και στις 9, όπως κάθε βράδυ, θα σου πει καληνύχτα η νοσηλεύτρια του ιδρύματος. Σκέφτεσαι τη μάνα που συνοδεύει το αυτιστικό παιδί της και χαμογελάει ενώ κάθε βράδυ ξεσκίζει τις σάρκες της προσπαθώντας να δαμάσει τον καρπό της.
Σκέφτεσαι και μετά βιώνεις. Τον ίδιο πόνο, την ίδια αγωνία. Δεν χτυπάς στην πλάτη αφ υψηλού ούτε παρηγορείς σαν φιλενάδα προς φίλη που την παράτησε ο γκόμενος. Τρως χώμα. Γίνεσαι σαρξ εκ της σαρκός. Ισότιμα, ισόνομα. Ψυχούλες είμαστε του ίδιου κόσμου, αύριο θα με βοηθήσεις εσύ, αύριο θα έρθω στη θέση σου. Δεν χωράνε σε αυτό το μυστήριο της ταπείνωσης κάμερες και φώτα. Ο συνάνθρωπος που θα βοηθήσω είναι ο καθρέπτης μου, μου δείχνει τις ουλές μου, τη παλιανθρωπιά μου, τη νιρβάνα μου. Με βοηθάει να ξαναγίνω άνθρωπος. Δεν χωράνε κάμερες σε αυτό, πατήστε το off παρακαλώ. Ο κάθρέπτης είναι αρκετός.
Μια βιωματική εμπειρία με άξονα την αγάπη είναι ο ανθρωπισμός. Αγάπη, αγάπη και πάλι αγάπη. Η «θεά» Λένα έγραφε στο τραγούδι της αγάπης στη Γκόλφω του Εθνικού Θεάτρου : «Αγάπη είναι ν’ αγαπάς όποια πληγή σου ανοίγει» Αγάπη υπερβατική, στην ερωτική της διάσταση. Όχι ντεκαφεϊνέ.
Πως μπορείτε αγαπητά σωματεία να εντάξετε μία τόσο προσωπική διαδικασία σε εκδήλωση ρουτίνας όπως όλες τις άλλες; Η φιλανθρωπία είναι για τις 23 Δεκεμβρίου ή 24 ώρες, 365 μέρες; Είναι ρελέ ασφαλείας; Σκεφτήκατε πως νιώθει ένα παιδί που βλέπει μία ομάδα αθλητών με μια κάμερα παραμάσχαλα να το επισκέπτεται εκείνη τη μέρα και μετά να εξαφανίζεται; Πως νιώθει μία γερόντισσα που θα γίνει «μοντέλο» φιλανθρωπίας στις φωτό του Instagram ; Καλύτερα να μην κάνετε τίποτα. Είναι πιο τίμιο. Κάνετε ένα restart αυτογνωσίας και όταν η ομάδα συντονιστεί σε έναν ιερό σκοπό με προσεκτική προσέγγιση, τότε ναι. Κάντε το αθόρυβα. Δύσκολο αλλά ωραία πρόκληση.
Όσο για τους αθλητές, τι αντιαισθητικό να συγκεντρώνονται ένα πρωινό με την τσίμπλα στο μάτι, λίγο πριν φύγουν για την άδειά τους, για να διεκπαιρεώσουν αυτή την PR αγγαρεία ως καλοί επαγγελματίες. Πως είναι δυνατόν να καλείς ένα μέλος σου να συμμετάσχει αναγκαστικά σε μία τόσο ευαίσθητη μύηση; Σε μία πράξη που απαιτεί πνευματική προεργασία, συναισθηματικό οίστρο και προπάντως να είναι προσωπική επιλογή;
Όλο αυτό θυμίζει την προετοιμασία που κάνουν οι γονείς στα μικρά παιδιά πριν κοινωνήσουν. Να πλυθούμε, να βάλουμε το καθαρό μας πουκάμισο, να ξυπνήσουμε από τις 7 και με τάξη να πάμε να κοινωνήσουμε. Έτσι, για να επιβεβαιώσουμε τη θρησκευτική μας ματαιοδοξία. Χωρίς να νιαζόμαστε αν ο πρωταγωνιστής κατάλαβε κάτι από όλο αυτό.
Έτυχε πρίν λίγα χρόνια, ως συνεργάτης κι εγώ ενός αθλητικού συλλόγου, να βιώσω μια ανάλογη διαδικασία εκ του σύνεγγις. Συνειδητά. Ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα, αναμονή, σφίξιμο στο στομάχι και μετά διεκπαιρέωση. Δεν έφταναν όμως τα μελομακάρονα και οι κουραμπιέδες για να συντονιστούν οι συνειδήσεις μας. Το project ήταν λάθος δομημένο από την αρχή. Μαζί με την τσάντα μου, γύρισα σπίτι κουβαλώντας και τις ενοχές μου. Το βλέμμα των παιδιών και των γερόντων, προβολέας που εξέθεσε την αδιαφορία όλων μας για το αυτονόητο. Υποσχέθηκα από τότε να καταθέσω κάτι γι αυτή την παρά φύσιν ανθρωπιά.
Συγγνώμη Ντάνι, Λουκία, Μάρθα. Συγγνώμη κερά Ρήνη, κυρ Μάρκο, κύριε Αντώνη. Συγγνώμη απανταχού καρκινοπαθείς, παιδιά με κυστική ίνωση, ΑΜΕΑ, παιδιά με αυτισμό, με σύνδρομο Down, άποροι, γέροντες και γερόντισσες. Πατήσαμε πάνω στην αθωότητα και τον πόνο σας για να φανούμε για μία μέρα λίγο ψηλότεροι. Το βλέμμα σας όταν έκλεινε η πόρτα, οδηγός για τη μελλοντική μας ταπείνωση.
Καλές γιορτές.
Γιώργος Νομικός Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
